Twoje dziecko wyjechało z drugim rodzicem do innego kraju albo to Ty zabrałaś/zabrałeś je za granicę, mając ku temu ważne powody.
Nie jesteś pewna/pewien, czy to już jest uprowadzenie rodzicielskie? Nie wiesz, co zrobić w takiej sytuacji?
Jak potoczy się sprawa?
Czy dziecko będzie musiało wracać pierwszym samolotem do kraju swojego dotychczasowego zamieszkania?
Czy grozi Ci interwencja policji?
Jeśli szukasz odpowiedzi na te pytania, znajdziesz je w tym artykule.
Jeśli po przeczytaniu tego artykułu będziesz mieć pytania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego – chętnie odpowiem.
Co to jest uprowadzenie rodzicielskie?
Wyjechałaś z dzieckiem z kraju zamieszkania z ważnych powodów. Ojciec dziecka grozi Ci i twierdzi, że to porwanie rodzicielskie, ale nie jesteś pewna, co to oznacza.
Uprowadzenie rodzicielskie ma miejsce wtedy, gdy jeden z rodziców zabiera dziecko lub przetrzymuje je, uniemożliwiając kontakt z drugim rodzicem.
Najczęściej dzieje się to w sytuacji, gdy dziecko odwiedza drugiego rodzica w ramach ustalonych kontaktów i nie wraca do swojego stałego miejsca zamieszkania. Zdarza się jednak również, że rodzic, który na co dzień sprawuje opiekę nad dzieckiem, znajduje się w sytuacji zmuszającej go do wyjazdu – na przykład z powodów przewidzianych w Konwencji haskiej.
W takich przypadkach drugi rodzic może stracić możliwość kontaktu zarówno z dzieckiem, jak i z rodzicem, który zdecydował się na wyjazd.
Co zrobić jak dojdzie do porwania rodzicielskiego Twojego dziecka?
Co musisz zrobić, jak dojdzie do porwania rodzicielskiego Twojego dziecka?
Musisz działać szybko, bo ma to znaczenie dla tego, jak potoczy się sprawa sądowa.
Najpierw zgłoś zaginięcie dziecka na posterunku policji na piśmie i załącz najbardziej aktualne zdjęcie dziecka. Dziś, na szczęście, w dobie smartfonów każdy z nas ma setki zdjęć swoich dzieci w telefonie. W takiej sytuacji zastosowanie ma Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę.
Konwencja odnosi się do dzieci poniżej 16. roku życia.
Następnie złóż do sądu wniosek na odpowiednim formularzu.
Wzór wniosku znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Formularze w różnych językach dostępne są pod linkiem: https://www.gov.pl/web/stopuprowadzeniomdzieci/formularze-do-pobrania.
Kiedy sąd kraju miejsca dotychczasowego zamieszkania dziecka nakaże jego powrót?
Po złożeniu wniosku czekasz – albo nie – na decyzję sądu, który może nakazać natychmiastowy powrót dziecka do jego pierwotnego miejsca zamieszkania.
A co na to Konwencja haska?
Konwencja haska to międzynarodowy układ, który ma na celu zapobieganie bezprawnemu wywożeniu dzieci z kraju ich stałego zamieszkania.
Sąd nakaże powrót dziecka, jeśli jego uprowadzenie było rzeczywiście bezprawne.
A co oznacza, że uprowadzenie nie było bezprawne? O tym przeczytasz w kolejnym punkcie.
Kiedy dziecko nie będzie musiało wracać do kraju zamieszkania?
Nie zawsze sąd nakaże powrót dziecka do kraju, w którym mieszkało wcześniej. Są sytuacje, w których możliwa jest odmowa.
Głównym zadaniem sądu jest sprawdzenie, czy rodzic, który wyjechał z dzieckiem, miał do tego prawo. Jeśli nie – zgodnie z zasadami Konwencji haskiej – dziecko powinno wrócić do miejsca, z którego zostało zabrane. Jednak prawo przewiduje pewne wyjątki, w których powrót może nie być konieczny.
- Dziecko zdążyło się zaaklimatyzować
Jeszcze kilka lat temu często uważano, że jeśli dziecko zdążyło się przyzwyczaić do nowego miejsca – chodzi do szkoły, ma nowych przyjaciół, czuje się dobrze – to może zostać tam na stałe. Sędziowie brali pod uwagę opinie psychologów i biegłych, którzy potwierdzali, że dziecko jest szczęśliwe w nowym otoczeniu.
Obecnie sądy podchodzą do tego ostrożniej. Sąd Najwyższy jasno stwierdził, że dziecko szybko przystosowuje się do nowych warunków, ale nie oznacza to, że powinno tam pozostać na stałe. Gdyby uznawać taki argument, każde uprowadzone dziecko mogłoby zostać w nowym kraju tylko dlatego, że się do niego przyzwyczaiło.
Jeśli jednak wnosisz do sądu wniosek po upływie roku od uprowadzenia dziecka, sytuacja robi się bardziej skomplikowana. Im dłużej dziecko mieszka w nowym miejscu, tym trudniej przekonać sąd, że jego powrót jest dla niego dobry.
- Powrót dziecka wiąże się z zagrożeniem.
Sąd może odmówić nakazu powrotu, jeśli istnieją konkretne dowody na to, że powrót dziecka będzie dla niego niebezpieczny. Może to być np. sytuacja, w której drugi rodzic stosował wobec niego przemoc fizyczną lub psychiczną albo stwarzał toksyczne warunki do życia.
To jednak nie wystarczy jedynie powiedzieć – trzeba to udowodnić. Liczą się dokumenty, zeznania świadków, raporty psychologów czy interwencje policji. Im więcej dowodów na to, że dziecko mogłoby doznać krzywdy po powrocie, tym większa szansa, że sąd odmówi wydania go drugiemu rodzicowi.
- Opinia dziecka
Jeśli dziecko jest starsze i potrafi świadomie wyrazić swoje zdanie, sąd weźmie to pod uwagę. Może ono powiedzieć, gdzie czuje się lepiej i czy chce wracać. Ostateczna decyzja nadal należy do sądu, ale stanowisko dziecka ma duże znaczenie.
Co do zasady dziecko powinno wrócić do kraju, z którego zostało zabrane, ale są sytuacje, w których może pozostać w nowym miejscu. Może się tak stać, jeśli:
– Mieszka tam już długo i zdążyło się zaaklimatyzować.
– Istnieje realne zagrożenie dla jego zdrowia lub życia.
– Samo chce zostać i potrafi to uzasadnić.
Każda sprawa jest jednak inna i zależy od dowodów, jakie zostaną przedstawione w sądzie.
Jakie dowody przedstawić, żeby dziecko zostało w nowym kraju zamieszkania?
Jeśli chcesz przekonać sąd, że powrót dziecka do kraju dotychczasowego zamieszkania nie jest dla niego bezpieczny ani zasadny, musisz przedstawić mocne dowody. Mogą to być:
- Dowody na agresję i przemocowe zachowania drugiego rodzica, zwłaszcza wobec dziecka,
- Zeznania świadków, np. członków rodziny, sąsiadów, nauczycieli, którzy potwierdzą, że dziecko było narażone na toksyczne warunki,
- Raporty z interwencji policji, które dokumentują przypadki przemocy lub wcześniejsze konflikty rodzinne.
Sądy w Polsce uznają takie dowody za wystarczające, a jeśli potwierdzają one realne zagrożenie dla dziecka, mogą odmówić jego wydania drugiemu rodzicowi.
Jak długo trzeba czekać na rozstrzygnięcie sądu?
Jeśli znalazłaś się lub znalazłeś w sytuacji uprowadzenia rodzicielskiego dziecka, najważniejsze pytanie brzmi: ile to potrwa? Chcesz jak najszybciej odzyskać dziecko, ale jednocześnie musisz wiedzieć, ile czasu sąd potrzebuje na wydanie decyzji.
Przepisy Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę wskazują, że sąd powinien wydać decyzję w ciągu sześciu tygodni od momentu złożenia wniosku o wydanie dziecka.
Jeśli termin ten zostanie przekroczony, masz prawo żądać wyjaśnień dotyczących przyczyn opóźnienia.
Brzmi dobrze, prawda? Niestety – to tylko teoria.
Jak wygląda to w praktyce?
Postępowanie o nakazanie powrotu dziecka toczy się według przepisów kraju, do którego dziecko zostało uprowadzone.
W skrócie:
- Jeśli matka zabrała dziecko z Anglii do Polski, sprawa będzie toczyć się w Polsce według polskiego prawa.
- Jeśli dziecko zostało uprowadzone z Polski do Norwegii, decyzję podejmie sąd norweski, stosując norweskie przepisy.
Co to oznacza?
Że każdy kraj działa inaczej. Szybkość postępowania zależy od systemu sądownictwa danego państwa. Jedne sądy działają sprawniej, inne wolniej.
Zadanie sądu w sprawie uprowadzenia rodzicielskiego wydaje się proste:
- Kto ma władzę rodzicielską?
- Czy drugi rodzic wyraził zgodę na wyjazd?
- Kto sprawował opiekę przed uprowadzeniem?
Jeśli odpowiedzi są jasne, dziecko powinno jak najszybciej wrócić do swojego kraju zamieszkania.
Ale rzeczywistość wygląda inaczej…
W praktyce polskie sądy często potrzebują nawet roku, aby rozstrzygnąć sprawę.
Dlaczego tak długo?
- Sąd wzywa świadków.
- Powołuje biegłego, który ocenia, czy powrót dziecka nie będzie dla niego szkodliwy psychicznie lub fizycznie.
Każdy kolejny krok oznacza kolejne miesiące oczekiwania. A Ty czekasz – pełna/pełen niepokoju, niepewności, często bezradności.
Nie musisz być z tym sam/sama
Rozumiem, że to trudna sytuacja. Dlatego warto skorzystać z pomocy prawnika, który przejmie na siebie wszystkie formalności i zadba o to, żeby sprawa potoczyła się jak najszybciej.
Do jakiego sądu złożyć wniosek?
Chcesz jak najszybciej złożyć wniosek, ale nie wiesz, do którego sądu i jak to zrobić? Sprawa jest prosta.
Wniosek o powrót dziecka na podstawie Konwencji haskiej składa się do sądu okręgowego.
Który sąd okręgowy? Ten, który jest właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka.
Jest jeden wyjątek – jeśli sprawa dotyczy obszaru Sądu Apelacyjnego w Warszawie, to właściwy będzie Sąd Okręgowy w Warszawie.
A co jeśli sąd okręgowy odmówi? Wtedy sprawa trafia do Sądu Apelacyjnego w Warszawie – niezależnie od tego, w jakim mieście mieszkało dziecko.
***
Jeśli nie wiesz, jak skutecznie zastosować Konwencję Haską na swoją korzyść, skontaktuj się z radcą prawnym, który pomoże Ci w całym procesie.
Kinga Stanikowska-Jóźwiak
radca prawny
Zdjęcia: Samer Daboul, Joseph Gonzalez
***
Czy alimenty podlegają automatycznej waloryzacji? Czy dostanę alimenty natychmiastowe?
Waloryzacja alimentów — słyszałaś o niej? A o alimentach natychmiastowych, ale nie wiesz, co to oznacza? Czy waloryzacja alimentów to automatyczne podwyższenie alimentów co roku bez konieczności podejmowania dodatkowych działań?
Czy alimenty natychmiastowe rzeczywiście można uzyskać w ciągu kilku dni od złożenia pozwu? [Czytaj dalej…]
