Rozwód to nie tylko koniec relacji osobistych, ale także konieczność uporządkowania kwestii finansowych. Szczególnie trudne bywają sytuacje, gdy kredyt hipoteczny został zaciągnięty tylko przez jednego z małżonków lub gdy jeden z nich ogłasza upadłość.
Problemy te stają się jeszcze bardziej złożone w przypadku wspólnych zobowiązań, takich jak kredyty hipoteczne, zwłaszcza gdy dotyczą one kredytów denominowanych we frankach szwajcarskich.
W poniższym Spisie Treści znajdziesz szczegółowe omówienie najważniejszych zagadnień związanych z kredytami hipotecznymi po rozwodzie.
Twoja odpowiedzialność za kredyt hipoteczny małżonka po rozwodzie
Twoja sytuacja w kontekście rozwodu i kredytu hipotecznego zaciągniętego tylko przez Twojego męża/żonę zależy od kilku czynników, które należy rozważyć, aby odpowiednio zaplanować dalsze działania.
Jeśli kredyt hipoteczny został zaciągnięty wyłącznie przez Twojego męża/ żonę, formalnie nie jesteś zobowiązana/y wobec banku do jego spłaty. Oznacza to, że bank może dochodzić roszczeń tylko od osoby, która podpisała umowę kredytową, czyli od Twojego męża/żony. Ty nie odpowiadasz za to zobowiązanie, nawet jeśli nieruchomość była wykorzystywana wspólnie.
Wyjątek: Wspólność majątkowa
Jeżeli kredyt został zaciągnięty w czasie trwania małżeństwa, a obowiązywała wspólność majątkowa, bank nie ma podstaw do roszczeń wobec Ciebie, ale spłata kredytu mogła wpływać na Wasz wspólny budżet.
Jeśli wkład finansowy na spłatę pochodził z Waszych wspólnych środków, możesz mieć prawo do rekompensaty w podziale majątku.
Podział nieruchomości
Jeśli nieruchomość, na którą został zaciągnięty kredyt, należy wyłącznie do Twojego męża/żony (np. została zakupiona przed małżeństwem lub z jego majątku osobistego), nie podlega ona podziałowi w trakcie rozwodu. W takiej sytuacji nie masz prawa do tej nieruchomości, chyba że wniosłaś/eś do niej istotne nakłady z majątku wspólnego lub osobistego.
Jeżeli jednak nieruchomość została nabyta w trakcie trwania małżeństwa, nawet jeśli kredyt jest tylko na Twojego męża/żonę, sąd może uznać ją za składnik majątku wspólnego. Wtedy w podziale majątku mogłabyś uzyskać rekompensatę za swoją część udziału w nieruchomości.
Cesja kredytu hipotecznego
Jeśli nieruchomość ma zostać przy Twoim mężu/żonie po rozwodzie, istnieje możliwość cesji kredytu hipotecznego. To oznacza, że Twój mąż/żona pozostanie wyłącznym właścicielem nieruchomości, a kredyt hipoteczny będzie spłacał/ła samodzielnie.
Warunki cesji:
- Zgoda banku: Bank musi zgodzić się na taką operację, a mąż musi wykazać wystarczającą zdolność kredytową do samodzielnej spłaty kredytu.
- Spłata Twoich nakładów: Jeżeli w trakcie małżeństwa zainwestowałaś wspólne środki w nieruchomość (np. na wkład własny, remonty lub spłaty kredytu), możesz żądać zwrotu swojej części od męża.
Dopłaty do kredytu hipotecznego
Jeśli korzystaliście z programu wspierającego kredyty, np. „Rodzina na swoim”, dopłaty będą nadal przysługiwać osobie, która formalnie zaciągnęła kredyt. Dopłaty nie są cofane ani wstrzymywane w wyniku rozwodu, ale Ty nie będziesz miał/a do nich prawa.
Podział majątku a kredyt hipoteczny
Czy sąd może podzielić kredyt hipoteczny?
Nie, sąd nie ma uprawnień do podziału zobowiązań finansowych, takich jak kredyt hipoteczny. Odpowiedzialność za jego spłatę wynika z umowy zawartej z bankiem, a nie z wyroku rozwodowego. Bank może dochodzić spłaty kredytu od dowolnego z kredytobiorców, niezależnie od podziału majątku ustalonego przez sąd.
Jakie problemy wynikają z kredytu hipotecznego przy podziale majątku?
Sąd podczas podziału majątku zajmuje się tylko aktywami, np. nieruchomościami, bez uwzględnienia obciążeń hipotecznych. To prowadzi do sytuacji, w której jedna ze stron może przejąć nieruchomość, ale obie strony nadal są solidarnie odpowiedzialne za spłatę kredytu wobec banku. Taki układ często rodzi konflikty.
Rozwód a kredyt we frankach
Czy mogę samodzielnie złożyć pozew przeciwko bankowi?
Tak. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 19 października 2023 r., jeden z małżonków może samodzielnie wnieść pozew przeciwko bankowi, niezależnie od tego, czy drugi małżonek również bierze w tym udział.
Dotyczy to zarówno unieważnienia umowy, jak i jej odfrankowienia.
Co z kredytem w CHF po śmierci?
Czy można pozwać bank po spłacie kredytu przez zmarłego?
Tak, spadkobiercy mogą dochodzić zwrotu nadpłaconych kwot, jeśli umowa kredytowa zawierała niedozwolone klauzule. Warto pamiętać, że prawa i obowiązki zmarłego kredytobiorcy przechodzą na jego spadkobierców.
Jak uniknąć dziedziczenia długów?
Spadkobiercy mogą odrzucić spadek w całości lub przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza, co ogranicza odpowiedzialność za długi tylko do wysokości aktywów odziedziczonych po zmarłym.
Rozwód a upadłość jednego z małżonków
Co, jeśli rozdzielność majątkowa powstała w ciągu ostatniego roku?
Rozdzielność majątkowa, która została ustanowiona w ciągu roku przed ogłoszeniem upadłości jednego z małżonków, może zostać uznana za bezskuteczną wobec masy upadłościowej. Co to oznacza w praktyce?
Jeśli sąd upadłościowy uzna rozdzielność majątkową za bezskuteczną, cały majątek wspólny, który istniał przed ustanowieniem rozdzielności, zostanie uwzględniony w masie upadłościowej. Dotyczy to również nieruchomości czy innych składników majątku, które mogłyby posłużyć do zaspokojenia wierzycieli małżonka ogłaszającego upadłość.
Wyjątek: Rozdzielność majątkowa zostanie uznana za skuteczną, jeśli:
Pozew rozwodowy lub ustanowienie rozdzielności majątkowej nastąpiły co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W takim przypadku istnieje większa szansa na uznanie rozdzielności majątkowej za wiążącą i niezależną od masy upadłościowej.
Można udowodnić, że rozdzielność majątkowa nie została ustanowiona w celu pokrzywdzenia wierzycieli, a jej celem było zabezpieczenie interesów małżonków w dobrej wierze.
Jak upadłość wpływa na kredyt hipoteczny?
Upadłość jednego z małżonków może mieć poważne konsekwencje finansowe zarówno dla niego, jak i dla drugiego małżonka, zwłaszcza w przypadku wspólnego kredytu hipotecznego.
Odpowiedzialność drugiego kredytobiorcy
Jeżeli małżonkowie są współkredytobiorcami (oboje podpisali umowę kredytową), bank ma prawo dochodzić spłaty całości kredytu od drugiego małżonka. Upadłość jednego z małżonków nie zwalnia drugiego z odpowiedzialności za kredyt.
Wspólny majątek trafia do masy upadłościowej
Cały majątek wspólny (nabyte nieruchomości, oszczędności, ruchomości itp.), który istniał przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej lub który sąd uzna za wspólny, trafia do masy upadłościowej. Może to oznaczać, że nieruchomość obciążona kredytem hipotecznym zostanie zlicytowana, a uzyskane środki zostaną przeznaczone na zaspokojenie wierzycieli.
Skutki dla zdolności kredytowej drugiego małżonka
Drugi małżonek, który pozostaje współkredytobiorcą, może napotkać trudności w zaciąganiu nowych zobowiązań finansowych. Banki uwzględniają istniejące obciążenia oraz możliwość utraty nieruchomości w procesie upadłościowym, co może negatywnie wpłynąć na zdolność kredytową.
Możliwość zabezpieczenia interesów drugiego małżonka
Aby zabezpieczyć swoją sytuację, drugi małżonek powinien:
Monitorować postępowanie upadłościowe: Aktywne uczestnictwo w postępowaniu może pomóc w zrozumieniu, jakie składniki majątku wchodzą do masy upadłościowej i jakie kroki podjąć, aby je ochronić.
Sporządzić dokumentację: Udokumentować wkład własny w nieruchomość lub inne składniki majątku wspólnego, aby udowodnić, że część aktywów należy do niego osobiście.
Zgłosić roszczenia do masy upadłościowej: Jeśli drugi małżonek spłacił część wspólnego kredytu hipotecznego, może zgłosić roszczenie do masy upadłościowej, aby odzyskać część swoich środków.
Wpływ na dzieci i inne osoby zależne finansowo
Jeśli upadłość jednego z małżonków powoduje utratę wspólnego domu, mogą ucierpieć również osoby zależne finansowo, takie jak dzieci. Sąd może wziąć to pod uwagę, ale najczęściej priorytetem jest zaspokojenie wierzycieli.
Co warto zrobić, aby zminimalizować ryzyko?
Wprowadzić rozdzielność majątkową z odpowiednim wyprzedzeniem
Jeżeli małżonkowie przewidują ryzyko upadłości jednego z nich, powinni ustanowić rozdzielność majątkową odpowiednio wcześnie – najlepiej na minimum dwa lata przed złożeniem wniosku o upadłość.
Rozwód w połączeniu z upadłością jednego z małżonków jest skomplikowaną sytuacją, która wymaga dokładnej analizy prawnej i finansowej. Kluczowe jest szybkie podjęcie działań, aby zabezpieczyć interesy zarówno drugiego małżonka, jak i ewentualnych osób zależnych.
Rozwód a kredyt hipoteczny współmałżonka
Co dla banku oznacza rozwód kredytobiorców?
Dla banku rozwód nie zmienia sytuacji kredytobiorców. Obie strony są nadal solidarnie odpowiedzialne za spłatę kredytu, dopóki nie zostanie formalnie zmieniona umowa kredytowa, co wymaga zgody banku.
Czy rozwód wpływa na wspólny kredyt hipoteczny?
Nie, rozwód nie wpływa na wspólny kredyt hipoteczny. Bank nadal traktuje oboje małżonków jako solidarnych dłużników, co oznacza, że może dochodzić spłaty kredytu od dowolnego z nich.
Spłata kredytu przez jednego z małżonków po rozwodzie
Kiedy należy zgłosić roszczenie regresowe?
Roszczenie regresowe powinno być zgłoszone podczas postępowania o podział majątku. Jeśli nie zostanie to zrobione na tym etapie, istnieje ryzyko utraty prawa do dochodzenia zwrotu wpłaconych kwot od byłego małżonka.
Możliwości rozwiązania problemu kredytu po rozwodzie
- Przepisanie kredytu na jedną osobę – Wymaga zgody banku oraz odpowiedniej zdolności kredytowej osoby przejmującej kredyt.
- Sprzedaż nieruchomości – Pozwala na spłatę kredytu i podział pozostałych środków.
- Wynajem nieruchomości – Dochód z wynajmu można przeznaczyć na spłatę kredytu.
- Cesja kredytu na osobę trzecią – Nowy kredytobiorca przejmuje kredyt i odpowiedzialność za spłatę.
Roszczenie regresowe po spłacie kredytu
Jak dochodzić zwrotu?
Małżonek, który spłacał kredyt w większym zakresie, może dochodzić zwrotu odpowiednich kwot od drugiego małżonka. Roszczenie to można zgłosić w postępowaniu o podział majątku lub w odrębnym pozwie.
Podsumowanie
Rozwód nie zwalnia z odpowiedzialności wobec banku za wspólny kredyt hipoteczny.
Kluczowe jest wypracowanie porozumienia między małżonkami lub skorzystanie z odpowiednich środków prawnych, aby uniknąć długoterminowych problemów finansowych. W przypadku kredytów we frankach warto rozważyć złożenie pozwu przeciwko bankowi.
Zapraszam Cię do kontaktu ze mną, jeśli artykuł nie odpowiedział na wszystkie Twoje pytania.
Kinga Stanikowska-Jóżwiak
Radca prawny
Zdjęcie w nagłówku pochodzi z Unsplash
***
Podział majątku przed rozwodem
Rozwód to trudne doświadczenie, dlatego wiele osób zastanawia się, czy możliwe jest dokonanie podziału majątku jeszcze przed jego orzeczeniem. Odpowiedź brzmi: tak, podział majątku przed rozwodem jest możliwy, ale wymaga zgodnej współpracy obu stron.
Musicie jednak spełnić jeden istotny warunek – taki podział może zostać przeprowadzony dopiero po ustanowieniu rozdzielności majątkowej… [Czytaj dalej>>]
