Jak podzielić ruchomości przy rozwodzie?
Na początek – sąd będzie próbował namówić Was do porozumienia w kwestii podziału takich rzeczy jak stół dębowy, perski dywan czy obraz znanego malarza.
Choć przy podziale majątku największą uwagę zwykle skupiają nieruchomości, to właśnie ruchomości bywają bardziej kłopotliwe, zwłaszcza gdy między Wami nie ma zgody.
Z tego artykułu dowiesz się, czy warto w zakresie ruchomości zdawać się na orzeczenie sądu w sprawie o podział majątku.
Pokażę Ci zdroworozsądkowe podejście do tematu, które pomoże Ci podjąć najlepszą decyzję w Twojej sytuacji.
Jeśli masz pytania odnośnie artykułu skontaktuj się ze mną😊
Jak sąd dzieli ruchomości przy rozwodzie?
Jak wygląda podział ruchomości przez sąd?
Zasady ogólne
Tak jak wspomniałam we wstępie – sąd będzie próbował namówić Was do porozumienia, czyli żebyście przygotowali listę rzeczy ruchomych, tych naprawdę wartościowych (może nie łyżeczek – chyba że są ze złota i wyjątkowo cenne 😉) i ustalili, kto co bierze. Podział w naturze – czyli fizyczne rozdysponowanie przedmiotów – to najprostszy i najtańszy sposób na podział ruchomości.
Sąd może też przyznać konkretne przedmioty jednemu z małżonków, z obowiązkiem spłaty drugiego, albo zarządzić ich sprzedaż i podział uzyskanych środków pieniężnych – dotyczy to np. wspólnego samochodu.
Jeśli jednak nie ma między Wami zgody, nie chcecie się po prostu podzielić, a dodatkowo spieracie się o wartość poszczególnych przedmiotów – sąd może dopuścić dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy, który wyceni sporne rzeczy.
Wycena według stanu na dzień podziału
Musisz wiedzieć, że sąd ocenia wartość tych przedmiotów na dzień dokonywania podziału majątku wspólnego, a nie na dzień ich zakupu. Czyli całkiem możliwe, że ten piękny stół dębowy jest już trochę podniszczony, a perski dywan – choć kiedyś kosztowny – dziś bardziej przypomina tor wyścigowy po hulajnogowych rajdach dzieci, które zostawiliście w salonie bez nadzoru… i nagle zrobiło się cicho😉
Podział rzeczy codziennego użytku
Jak zrobic to z głową?
Co z rzeczami starymi i używanymi?
Takie przedmioty najlepiej po prostu podzielić między sobą – albo… odpuścić. Jeśli będziecie o nie walczyć i nie dojdziecie do porozumienia co do ich wartości, sąd może powołać biegłego sądowego, który sporządzi opinię na temat wartości tych rzeczy.
Tyle że na koniec może się okazać, że koszt tej opinii znacznie przewyższy wartość samych przedmiotów – szczególnie jeśli mówimy o starszych, zużytych rzeczach codziennego użytku. Biegły wycenia każdy przedmiot oddzielnie, więc robi się z tego cała procedura, która najczęściej po prostu się nie opłaca.
Podział „w naturze” – czy to najprostsze rozwiązanie?
Jeśli rzeczy ruchome zostały już ujęte jako element wspólnego majątku i sąd będzie je rozpatrywał, najrozsądniejszym rozwiązaniem jest po prostu fizyczne rozdzielenie ich między małżonków – jeden zabiera część rzeczy, drugi pozostałe.
Taki bezpośredni podział, bez wycen i dodatkowych formalności, to najmniej skomplikowany i najbardziej ekonomiczny sposób rozliczenia się w zakresie ruchomości.
Co tak naprawdę jest ruchomością? Czy pies, ekspres do kawy i pierścionek zaręczynowy też się dzieli?
Kiedy przychodzi do podziału majątku po rozwodzie, większość osób skupia się na większych sprawach: domu, mieszkaniu, samochodzie, oszczędnościach. Tymczasem to właśnie „rzeczy codzienne” często stają się największym źródłem sporu – bo trudno je obiektywnie wycenić, a emocje potrafią sięgnąć zenitu. No dobrze, ale co konkretnie zalicza się do „ruchomości”?
Ruchomości – co to właściwie jest?
W języku prawnym ruchomości to wszystkie rzeczy, które nie są nieruchomościami, czyli nie są trwale związane z gruntem.
W praktyce:
- meble,
- sprzęt AGD i RTV (lodówki, telewizory, pralki, ekspres do kawy),
- samochody,
- rowery, hulajnogi,
- dzieła sztuki, zegarki, instrumenty muzyczne,
- biżuteria,
- gotówka.
A co ze zwierzętami?
Zgodnie z przepisami, zwierzę domowe (np. pies, kot) formalnie jest uznawane za ruchomość, ale…
Coraz częściej sądy traktują zwierzę bardziej jak członka rodziny niż przedmiot – i biorą pod uwagę np. przywiązanie, dotychczasową opiekę, warunki do życia.
To oznacza, że sąd może nie tyle „dzielić psa na pół”, co rozstrzygać, u kogo powinien zostać – i niekoniecznie wiąże się to z obowiązkiem spłaty drugiej strony. To delikatna kwestia, którą często warto załatwić poza salą sądową.
Czy pierścionek zaręczynowy się dzieli?
Nie. Pierścionek zaręczynowy nie wchodzi do majątku wspólnego – jest traktowany jako darowizna przed zawarciem małżeństwa.
Zostaje u tej osoby, która go otrzymała, niezależnie od dalszych losów małżeństwa.
A prezenty ślubne i darowizny?
Tu sprawa zależy od szczegółów:
- Prezenty ślubne (np. sprzęt AGD, pieniądze) zwykle trafiają do majątku wspólnego, bo zostały przekazane „dla obojga”.
- Darowizna wyraźnie dla jednej osoby – np. „dla córki od rodziców” – pozostaje jej majątkiem osobistym.
✅ Jak podzielić ruchomości przy rozwodzie? Podsumowując: co może być dzielone jako ruchomość?
✅ Pralki, lodówki, telewizory, komputery
✅ Samochody, rowery, narzędzia
✅ Biżuteria, zegarki, kolekcje
✅ Gotówka i oszczędności w gotówce
❌ Zwierzęta – formalnie ruchomość, ale z „ludzkim” podejściem
❌ Pierścionek zaręczynowy – darowizna, nie podlega podziałowi
❌ Przedmioty nabyte przed ślubem lub wyraźnie darowane tylko jednej stronie
Ruchomości nabyte przed ślubem, w darowiźnie, spadku – co z nimi?
Czyli majątek wspólny, a osobisty.
Czego sąd nie dzieli – czyli co zostaje Twoje?
Wiele osób żyje w przekonaniu, że wszystko, co znajduje się w domu, automatycznie należy do obojga małżonków i podlega podziałowi po rozwodzie. Tymczasem prawo wyraźnie rozróżnia majątek wspólny od majątku osobistego, i nie wszystko trafia do wspólnego „worka”.
W tym rozdziale przyjrzymy się temu, czego sąd nie dzieli – czyli co nie podlega podziałowi, nawet jeśli fizycznie znajduje się w mieszkaniu czy było użytkowane wspólnie.
Majątek osobisty – co się do niego zalicza?
Zgodnie z przepisami, do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in.:
- ruchomości nabyte przed ślubem (np. meble, sprzęt, dzieła sztuki, samochód),
- przedmioty otrzymane w drodze darowizny (chyba że wyraźnie przekazano je „dla obojga małżonków”),
- rzeczy odziedziczone przez jednego z małżonków (np. po rodzicach),
- przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. ubrania, sprzęt rehabilitacyjny),
- nagrody za osobiste osiągnięcia, odszkodowania za uszkodzenie ciała czy zadośćuczynienie.
Jeśli więc przed ślubem kupiłeś gitarę, dostałaś od rodziców komplet biżuterii, albo odziedziczyłeś antyczny zegar – te przedmioty nie wchodzą do majątku wspólnego i sąd ich nie dzieli.
Kiedy darowizna lub spadek trafiają do majątku wspólnego?
Wyjątkiem są sytuacje, gdy np. darowizna została wyraźnie przekazana obojgu małżonkom – na przykład: „dla Ani i Marka, na wspólne mieszkanie” lub „z przeznaczeniem dla waszego wspólnego domu”.
W takiej sytuacji, nawet jeśli formalnie została wręczona jednej osobie, może zostać zakwalifikowana jako składnik majątku wspólnego.
Typowy mit: „skoro było w domu, to jest wspólne”
To jeden z najczęstszych błędów. Fizyczna obecność rzeczy w domu czy wspólne z niej korzystanie nie oznacza jeszcze, że automatycznie staje się ona własnością obojga małżonków.
Dla sądu liczy się pochodzenie rzeczy, moment nabycia oraz dowody potwierdzające, kto był jej właścicielem.
✅ Jak podzielić ruchomości przy rozwodzie? Podsumowanie – co zostaje Twoje?
Sąd nie dzieli:
❌ Rzeczy nabytych przed zawarciem małżeństwa,
❌ Przedmiotów otrzymanych w darowiźnie dla jednej osoby,
❌ Majątku odziedziczonego indywidualnie,
❌ Przedmiotów służących wyłącznie jednej stronie.
Warto pamiętać, że kluczowe może być udowodnienie, że dana rzecz faktycznie należała do Ciebie – o tym więcej w kolejnym rozdziale.
Kto korzysta z rzeczy do czasu podziału? Czyli co się dzieje z ruchomościami zanim zapadnie wyrok
Rozwód nie oznacza automatycznie, że wspólny majątek zostaje od razu podzielony. Często między orzeczeniem rozwodu a sądowym podziałem majątku mija sporo czasu. W tym okresie były małżonkowie nadal korzystają z rzeczy, które pozostają współwłasnością. Pojawia się więc pytanie: kto może z nich korzystać i na jakich zasadach?
Wspólne użytkowanie – dopóki nie ma podziału
Jeśli nie doszło jeszcze do formalnego podziału majątku, wszystkie rzeczy nabyte w czasie trwania małżeństwa nadal stanowią wspólną własność. Oznacza to, że żadne z byłych małżonków nie może samodzielnie rozporządzać tymi przedmiotami, sprzedać ich, oddać ani nikomu przekazać – bez zgody drugiej strony.
Zasada ta dotyczy zarówno rzeczy wartościowych (jak samochód), jak i codziennego użytku (meble, sprzęt AGD, elektronika).
Kto może korzystać z rzeczy w praktyce?
W praktyce często jedna strona „zabiera” dany przedmiot – bo akurat z niego korzysta, ma go u siebie lub potrzebuje go bardziej. I zazwyczaj dzieje się to bez formalnych ustaleń. Taki stan rzeczy bywa akceptowany przez drugą stronę, ale nie zmienia to faktu, że prawnie rzecz nadal należy do obojga.
Problem pojawia się wtedy, gdy:
- druga strona sprzeciwia się korzystaniu z rzeczy przez byłego małżonka,
- dana rzecz ulega zniszczeniu lub zostaje sprzedana,
- jedna strona odmawia udostępnienia przedmiotu wspólnego (np. kluczyków do auta, laptopa, ekspresu do kawy używanego w pracy).
W takich sytuacjach można wystąpić do sądu z wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia lub o uregulowanie sposobu korzystania z majątku do czasu podziału.
Czy trzeba płacić za korzystanie z rzeczy wspólnej?
Zdarza się, że jedna ze stron korzysta z danej rzeczy wyłącznie, przez dłuższy czas – np. tylko jeden z byłych małżonków ma samochód do dyspozycji, mimo że należy on do majątku wspólnego. W takiej sytuacji, druga strona może żądać rozliczenia tej korzyści przy podziale majątku (np. przez uwzględnienie wartości użytkowania przy ustalaniu należnych spłat).
✅ Jak podzielić ruchomości przy rozwodzie? Podsumowanie – zanim podzielicie, ustalcie zasady
Do momentu podziału majątku każda rzecz nabyta w czasie trwania małżeństwa pozostaje wspólna. Korzystanie z niej przez jedną osobę nie oznacza, że staje się jej wyłączną własnością.
Dlatego warto:
✅ ustalić zasady korzystania z rzeczy już na etapie rozstania,
✅ rozważyć umowne uregulowanie kwestii majątku, nawet przed formalnym podziałem,
✅ unikać działań mogących zostać uznanych za naruszenie współwłasności.
Jak udowodnić, że dana rzecz jest Twoja? Dowody własności – czyli co warto zachować i jak się przygotować
W sprawach o podział majątku bardzo często dochodzi do sporów o to, czy dana rzecz jest wspólna, czy należy wyłącznie do jednego z małżonków. Problem pojawia się szczególnie wtedy, gdy rzecz została kupiona w trakcie trwania małżeństwa, ale finansowana była np. z osobistych środków jednej ze stron albo została przekazana w darowiźnie.
Sąd, rozpatrując taki spór, będzie brał pod uwagę dowody, które wskazują na pochodzenie i przynależność rzeczy. Dlatego warto wiedzieć, jakie dokumenty mogą mieć znaczenie i co należy zachować na wypadek postępowania.
Czy wystarczy dowód zakupu?
W wielu przypadkach tak – ale nie zawsze.
Dowód zakupu (paragon, faktura, potwierdzenie przelewu) to jeden z podstawowych dokumentów, który może potwierdzić, kto nabył rzecz i kiedy. Istotne jest jednak nie tylko, na kogo wystawiony jest dokument, ale też:
- z jakich środków została sfinansowana rzecz (czy były to środki wspólne, czy pochodzące z majątku osobistego),
- czy zakup nastąpił przed zawarciem małżeństwa, czy w jego trakcie.
Przykład: jeśli ktoś kupił laptop jeszcze przed ślubem i zachował fakturę z datą oraz swoim nazwiskiem, to jest to mocny dowód na to, że sprzęt stanowi majątek osobisty, a nie wspólny.
Czy miejsce przechowywania rzeczy ma znaczenie?
Nie ma decydującego znaczenia, ale może być pomocne.
Sąd może brać pod uwagę faktyczne korzystanie z rzeczy i miejsce jej przechowywania, zwłaszcza jeśli brakuje jednoznacznych dokumentów. Na przykład, jeśli dana rzecz przez cały czas znajdowała się u jednego z małżonków i tylko on z niej korzystał, może to przemawiać za jej przynależnością do niego – choć nie jest to dowód rozstrzygający.
Inne przydatne dowody własności
Oprócz klasycznych dowodów zakupu warto gromadzić także:
- umowy darowizny (np. od rodziców, z zaznaczeniem, że dla jednej osoby),
- potwierdzenia przelewów z konta osobistego, jeśli zakup był finansowany z majątku osobistego,
- korespondencję (e-mail, wiadomości), która wskazuje, że przedmiot był prezentem lub darowizną,
- zdjęcia, opisy w mediach społecznościowych, które mogą potwierdzić datę nabycia i związek z daną osobą.
W sporach o podział majątku kluczowe są dowody, a nie same deklaracje. Choć często wydaje się, że „każdy wie, co czyje”, to bez dokumentów trudno to udowodnić. Im lepiej przygotujesz się do wykazania swojego prawa do danego przedmiotu, tym większa szansa na sprawiedliwe rozstrzygnięcie.
Zdroworozsądkowe podejście do podziału ruchomości. Jak uniknąć zbędnych kosztów i sporów?
Nie da się ukryć, że rzeczy używane mogą mieć bardzo różną wartość – czasem większą, czasem symboliczną. Mimo to, gdy mówimy o przedmiotach kupionych kilka lat temu i zużywanych na co dzień, nie warto wchodzić w spór za wszelką cenę.
Tego typu konflikty często kończą się koniecznością powołania biegłego rzeczoznawcy, który oszacuje wartość każdego przedmiotu oddzielnie. A to oznacza dodatkowy koszt – nierzadko wyższy niż wartość samych przedmiotów, których dotyczy spór.
Dlatego – biorąc pod uwagę realia spraw o podział majątku – warto podejść do sprawy z rozsądkiem. Tam, gdzie to możliwe, lepiej znaleźć kompromis, niż rozpoczynać procedury, które będą kosztowne, czasochłonne i niekoniecznie opłacalne.
Jeśli masz pytania odnośnie tego artykułu zapraszam do kontaktu – chętnie pomogę.
Kinga Stanikowska-Jóźwiak
radca prawny
Zdjęcia: Chait Goli, Chevanon Photography
***
Jak można nabyć składnik majątkowy do majątku odrębnego, jeśli między małżonkami obowiązuje wspólność majątkowa?
Marek i Kasia są małżeństwem, a ich majątek podlega ustawowej wspólności majątkowej. Marek chce kupić motocykl i zależy mu na tym, aby stanowił on wyłącznie jego własność. Kasia nie zgadza się na ten zakup, ale Marek zastanawia się, czy może nabyć motor tylko do swojego majątku odrębnego.
W artykule omawiam, w jakich sytuacjach możesz nabyć składnik majątkowy do majątku odrębnego (Twojego) w trakcie trwania wspólności majątkowej oraz jakie kroki musisz podjąć, aby uniknąć późniejszych sporów.
Jeśli masz pytania, zapraszam Cię do kontaktu ze mną [Czytaj dalej…]
